\
HITS.
januari 2023
Ik (nou ja, ik-... ) heb in mijn hele carrière eigenlijk maar een echte grote hit gehad. Dat wil zeggen, tot nu toe dan- hoewel ik er eerlijk gezegd niet op reken dat dit aantal in de nabije toekomst nog verdubbeld gaat worden. U weet het, die hit was Ruthless Queen met Kayak. En daar was ik strikt genomen auteursrechtelijk nog maar voor de helft verantwoordelijk voor: de tekst was namelijk van mijn eega Irene Linders. Voor de rest heb ik best veel liedjes geschreven die het een en ander opbrachten (zowel financieel als artistiek/moreel/vult u maar in) maar niet eentje daarvan belandde in de top-10.
Wat is dat toch, een hit? Dat is vooral achteraf makkelijk praten. Meestal wanneer ik na het voltooien van de opnames dacht dat we nu toch wel met de band een hit te pakken hadden, gebeurde er hoegenaamd niets mee- en dat was zeker zo wanneer we van te voren bewust probeerden zo’n nummer te maken. Voor mij berustte het succes van Ruthless Queen op louter toeval, het juiste liedje op het juiste moment, en een dj die er in geloofde (Frits Spits) en het maar bleef draaien.
Ongetwijfeld had de transformatie die Kayak zojuist had doorgemaakt, er mee te maken: het liedje, andere zanger, commerciëlere uitstraling (met dames). Maar toen we het bijbehorende album, Phantom of the Night, klaar hadden, had ik absoluut niet de verwachting dat we zo zouden scoren. Voor mij was het het zoveelste album, en had elk bijna nummer ook op een eerder album kunnen staan. Voor mij sprong RQ er niet echt uit. Dat had ik verkeerd gezien, gelukkig: het nummer belandde in de top-5, en Phantom of the Night op de eerste plaats. De LP bereikte daarmee de platina status (meer dan 100.000 exemplaren verkocht in NL). Ongekende aantallen, zeker nu: met het totaal wat wij soms per dag verkochten zou menige band (ik zelf ook trouwens) tegenwoordig al gelukkig zijn wanneer dat in een jaar gebeurde. Het was duidelijk: ik had geen idee wat een hit was, zelfs al had ik hem in handen.
Later begreep ik dat we dit succes hard nodig hadden gehad: de voorgaande LP’s deden het niet onaardig, maar hadden het voor die dagen gigantische opnamebudget dat Phonogram beschikbaar had gesteld, niet echt kunnen rechtvaardigen. Dan heb ik het nog even niet over het indrukwekkende voorschot dat door onze manager zowel was losgepeuterd als weer ‘kwijtgeraakt’. Nog zo’n net-niet-album en Kayak was vermoedelijk vriendelijk doch dringend verzocht het pand te verlaten.
Nadat de band dus wel degelijk bleek te kunnen scoren, groeiden de bomen ineens tot in de hemel: de volgende plaat (Periscope Life) werd in Los Angeles opgenomen, om zodoende de internationale markt nog beter te kunnen bedienen. Dat bleek een enorme misrekening: PL was weliswaar geen flop, maar de grote wereldwijde doorbraak, waar volgens kenners al zes jaar sprake van scheen te zijn, bleef wederom uit. Persoonlijk had ik daar geen enkele moeite mee: ik vond Nederland en de wat omringende streken wel groot en ver genoeg. Maar de poeha waarmee vooral onze manager dit bleef rondbazuinen en de nationale muziekpers dit bleef herhalen, schiep toch wel verplichtingen- en zeker verwachtingen.
De kunst (of het kunstje?) van een hit kunnen maken, heb ik- ondanks een aantal decennia ervaring- nooit onder de knie gekregen. Gelukkig kon ik weer andere dingen, en mag ik bepaald niet klagen over hoe het Irene en mij is vergaan in de business- ondanks vele gemiste kansen door onwetendheid en/of onoplettendheid, en, niet te vergeten, een nogal maniakale manager die ons aan het einde van Kayak deel 1 zo’n beetje tot op de rand van de financiële afgrond had gebracht.
Tegenwoordig ben ik volstrekt de draad kwijt wat betreft hits. Het streamen (wat nu bepaalt wat een hit is) zegt me in dat opzicht niks: popmuziek was altijd al een soort ‘wegwerp’-industrie, maar alles lijkt nu met de snelheid van het licht in een groot digitaal gat te verdwijnen. Het zal de leeftijd wel zijn, maar ik vrees ook dat de impact van al die nieuwe liedjes steeds kleiner wordt. Kennen ze over 30 jaar al die hits van nu nog, zoals die van 40, 50, 60 jaar geleden nog steeds niet uit die top-2000 weg te branden zijn? Vanaf mijn 12e tot mijn 17e maakte ik zelfs mijn eigen hitlijsten (alleen gebaseerd op mijn eigen smaak. Gebeurt dat eigenlijk nog?
De versnippering en vervluchtiging in het huidige tijdsgewricht heeft trouwens ook z’n voordelen. Destijds was het heel belangrijk om in de top-40 te komen- je status werd daar bijna door bepaald. Kwam je niet door de brievenbus van die paar radiostations en dus paar hitlijsten, dan werd het moeilijk. Tegenwoordig, met dat enorme aanbod van muziek en muziekverspreiders, is hun macht danig geslonken, en zijn er eindeloos veel manieren om je muziek en je bandje aan de man te brengen. Kortom, elk nadeel heb z’n voordeel, om met een groot filosoof te spreken. Voorlopig ga ik nog even door met het maken van geen hits.
